به‌شی دووه‌م و كۆتایی




هەفتەیەك پێش شەهیدبوونی، شەهید مەلا عەلی چی نووسی؟


ژیان

‎ژینم وەك خەوێك هاتە پێش چاوی
‎كوردستان تێر تێر نەژیام لە ناوی
‎نەژیام خزمەتی بكەم هەتا هەم
‎تێشووی بۆ شۆڕش تیا بێنمە بەرهەم
‎نەژیام تا دڕكێك وەلانێم لە ڕێ ی
‎هاوڕێ ی پێشمەرگەم زامار نەبێ پێ ی
‎نەژیام تا ببم بە بەردەبازێ
‎بۆ رێبازێ، تا پێی لێ نەترازێ
‎نەژیام خزمەتێك بۆ گەل تۆماركەم
‎رووم بێ! روو بەرەو ئاڵای كرێكاركەم
‎نەژیام هێند بكەم پێشمەرگایەتی
‎برا شەرم نەكات بڵێن؛ برایەتی
‎نەژیام ئەو، كەسەی وەك منەو دیلە
‎ئازادبێ و بڵێ؛ برام لە قەندیلە
‎ئەچمە دیدەنی لەو جێ هەوارە
‎كە بنكەی سووری هیوای هەژارە
‎كە زانكۆی شەڕی پێشمەرگانەیە
‎رمی ئاراستەی رووی بێگانەیە
‎نەژیام بێتەوە بچمە سەردانی
‎پێكەوە بچینە نێو ئاوەدانی
‎كۆڕی گفتوگۆی هەر وەكو جاران
‎ببەستین لەگەڵ خەڵكی، ئێواران
‎بە تێری باسی ئەم زوڵم و زۆرە
‎شی بكەینەوە بۆیان بە نۆرە
‎نەژیام كۆرپەیەك ناوبنێم - تۆڵە  -
‎بڕواتە شوێنم با نەڵێن چۆڵە
‎نەژیام برازایەك ناوبنێم - ژیلوان -
‎تا نەڵێن گەردوون بۆ پیاوكوژی لوان
‎برازا تەمێ كا بە مەرگی مامی
‎ئاو نەدا بە خوێن رەگی نەمامی
‎نەژیام بۆ خەڵكی ببمە جێ ی بڕوا
‎نەڵێن بێ سوودبوو چش . دەبا بڕوا
‎نەژیام بۆ نەوەی نوێ رێ تەخت كەم
‎نەك جارێ سەدجار گیانم بەخت كەم
‎نەژیم بۆ مردن بمرم پیاوانە
‎مەرگم ببێتە یەك دەریا وانە
‎نەژیام تا نەوەی دوای خۆم ببینم
‎بۆیان هەڵڕێژم، چی تیایە، بینم

عەبدولكەریم مەولود، برای شەهید مەلاعەلی، لە چاپی چوارەمی دیوانەكەی شەهید مەلاعەلیدا دەڵێت:
"جگە لەم بابەتانەی سەرەوە بیرەوەری "مزكرات"ی خۆی كە لە پۆلی شەشەمی سەرەتایییەوە دەستی پێكردبوو، زۆرباس و لێكۆڵینەوەی بایەخداری تێدا تۆماركردبوو، رووداوەكانی ساڵ بە ساڵ دائەڕشتەوە بە گوێرەی پتر بەرزبوونەوەی ئاستی رۆشنبیریی و هۆشیاری خۆی، بە تایبەت لەسەر بزووتنەوەی چەكداری كورد، لە دوای ساڵی (١٩٦٣)وە هەتا ئەو رۆژەی لەلایەن رژێمی داگیركەرەوە دەستگیركرا (30/1/1979) لە ژیانی پێشمەرگایەتیدا كۆمەڵێك بابەتی ئەدەبی نووسیبوو، بە تایبەت لە ساڵی (١٩٧٧) كە لە سەركردایەتی لە خولی كادران بووە. هەموو ئەمانەی باسمان كردن لەگەڵ چەند ئەلبوومێك وێنەی سەردەمی منداڵی و خوێندن و پێشمەرگایەتی بەردەستی رژێم كەوتن و وەك خۆی شەهید بوون و نەكەوتنە بەردیدەی خوێنەران .
ساڵی (١٩٧٧) كە لەڕیزی رێكخستنەكانی كۆمەڵە ئاشكرا بوو، خۆی گەیاندە شاخ بۆ درێژەدان بە خەبات و تێكۆشان لە قۆناغێكەوە بۆ قۆناغێكی سەخت و دژوارتر، پێڕانەگەیشت زۆربەی بەرهەمە ئەدەبییەكانی و ئەلبووم و وێنەو كەلوپەلەكانی دەرباز بكات كە لە بەشی ناوخۆیی خوێندكارانی زانكۆی سلێمانی بوون، كەوتنە بەردەستی ئەمنی سلێمانی. هەر لەو ساڵەدا رژێمی بەعس زۆر گەڕا بە دوای خۆیدا، لە ئەنجامی ئەو گەڕانەدا كتێبخانەكەی لە ماڵی خۆمان لە گوندی "كۆكە" كەوتە بەردەستیان، ئێستاش هاوڕێكانی كە لە ژیاندا ماون دەڵێن ماڵی كاك حسێن مەولود كتێبخانەی كۆمەڵە بوو.
ساڵی (١٩٧٩) كە خۆی لە گوندی كرژە لە شەڕێكدا بە برینداری بە دیلگیرا بەشێك لە بەرهەم و وێنەكانی لە ئەلبوومێكی بچووكدا كەوتبوونە دەست سەربازەكان و لەناوچوون .چەند رۆژێكیس دوای گیرانی خۆی، زۆربەی هەرە زۆری شتەكانی كە مابوونەوە لەكاتی پشكنینی ماڵەكەماندا لەلایەن ئەمن و سیخوڕو سەربازەكانەوە دۆزرانەوەو بردیانن. من ئەوكاتەم لەبیرماوە كە سەربازەكان هاتن گەمارۆی گوندەكەی خۆمانیاندا، ئێمەو هەموو خەڵكی ئاواییان دوورخستەوە و كەوتنە پشكنین، بەشێك لە شتەكان لەژێر خاكدا بوو دەریانهێناو بەكۆڵ هەموویان هێنایە لای ئیڤا سەربازییەكان، زۆربەی سەربازەكان كە چاوی ئەفسەرەكەیان لێ ون دەبوو نامیلكە و پەڕاوە بچووكە عەرەبییەكانیان بە دزی دەخستە گیرفانی خۆیان، بەشێكی تری شتەكانی كە ئەوكاتە بە نەشارەزایی لە ناو خاكدا شاردماننەوە نەمانوێرا دەریانبخەینەوە كاتی زۆری بەسەرچووبوو، لە خاكدا رزین و تێكچوون و كەڵكیان نەما .
ئەو شیعر و وێنەو نامانەی كە ماون و بڵاودەكرێنەوە زۆربەیان لای هاوڕێ و هاوسەنگەرانی كۆمانكردوونەوەو پاراستوومانن، چەند وێنەیەكیان لە ساڵی (١٩٧٧) كەوتبوونە دەست ئەمنی سلێمانی، لە ڕاپەڕینی ساڵی (١٩٩١) لە ئەمنە سوورەكەی سلێمانی كەوتبوونە دەست هێزی پێشمەرگەو پاش چەند مانگێك كاك نەوشیروان مستەفا بۆی ناردینەوە .
ئەم چەند هۆنراوەیه‌ش كە لەم دیوانەدا خراونەتەبەر دیدەی خوێنەران جگە لە هۆنراوەی "لەگەڵ خوڵانەوەی چەرخی زەمانە" كە هی كاتی پێشمەرگایەتیەتی لای كاك بەرزانی حاجی ئیبراهیمی چەرمەگا مابوو، هەموویان لە زینداندا نووسیونی، بەتایبەت ژووری سێدارەی زیندانی موسڵ، كە لەسەر سیمی پاكەتی جگەرە نووسراون ".


كوردستان

كوردستانەكەم، كوردستانەكەم
بووكی یەك شەوە و دەزگیرانەكەم
رووت وەكو كەزی و پرچی ئاڵۆزە
بە چنگی خەبات با بۆت شانەكەم
ویردی زمان و قیبلەگای منی
جوانتر لە نیگای كیژی شەرمنی
ئەوەی جێ ی داخە لێت بێ بەش ئەبم
نابینم بڵێن شكا دوژمنی
ناشبینم كە كورد وەكو میللەتان
ئاڵای سەربەستی هەڵكا لە جیهان
ناكۆكی نێوان چینان نەمێنێ
وەك یەك لێ بكرێ لادێ و شارستان
دەنا دڵنیام دوژمنی بەشەر
رۆژێك دێت ماكی لەبن دێتەدەر
خۆشگوزەرانی و زانست و جوانی
بەرگی بوكێنی وڵات بێ تاسەر
ئەی كوردستانی بێ داڵدە و پەنا
نەمامی ژینی منیش هەڵكەنا
چاو بە فرمێسكی ژێر دەستەیی تۆم
هێندە دەربەستی خۆم نایەم دەنا
ئەی كوردستانی مەڵبەندی كاوە
جێ ی داخە نەمدی ئاڵای شەكاوە
بەڵام رۆژێك دێ هێزی نەوەی نوێ
كۆشكی زۆرداری پێ هەڵتەكاوە.


زیندانی موسڵ
بەشی سێدارە(8/6/1979)



شەهید مەلا عەلی و مردن

بەڵێ مەلا عەلی، زۆر لەوە سڵ ئەكاتەوە كە خەڵك وا بزانێ مردن ترساندوویەتی:

نەڵێن؛ ئەمرێ و لە ترسی مەرگ پەشێوە
پێشمەرگەبم هەر ئەكەومە پێش ئێوە
بە مەرگی پێش مەرگی ئێوە ئاسوودەم
رووشم زەردەی پێكەنینی هەر پێوە.

هەڵوێستی ئەم شاعیرە بەرانبەر بەمردن چەند جێی شانازییە بۆ ئەم "شاعیرە شەهیدە" ئەوەندەش جێی شانازییە بۆ نەتەوەی كورد كە شۆڕشگێڕەكانی بەمجۆرە بەرەنگاری مردن بوونەتەوە، چونكە ئەگەر مەلا عەلی، توانیبێتی وەك شاعیرێك تەعبیر لە هەڵوێست و بیروباوەڕی خۆی بكات بەرانبەر مردن و دوژمن، ئەوا دەیانی تری وەكو مەلا عەلی، هەمان هەڵوێستی مەردانەیان هەبووە و جیاوازی لە نێوان مەلا عەلی و ئەوانەدا، تەنیا دەربڕین و دەرنەبڕینە .
بەڵێ مردن لەم شاعیرە پێشمەرگەیە ترساوە و ناوێرێ نزیك و توخنی بكەوێت، بۆیە ئەم پشی پشی بۆ مردن ئەكات و حەز ئەكات زوو خۆی لە داوێنی هەڵسوێ.. ئەم بانگهێشتنەی حسێن مەولود بۆ مردن، بانگهێشتنێكی شۆڕشگێڕانەیە بۆ رزگاربوون لە ژیانی ژێردەستەیی. تا بەپێوە بژی و بە پێوە شەهید ببێ.

مەرگی ئاوا ناگۆڕمەوە بە سەد ژین
ژینێك سەرم بۆ دوژمن بێ بە پەرژین
سەربەرزی یە كە پێڵاوم ئەبینن
بە سەر سەری دوژمنەوە لە بەرزین

* * *

گەرچی بەرە و دوا ماڵی ژین بەڕێوەم
یەكەم ماڵی نەمردنم دیارە لێوەم
بەشم چونكە مردنی ناوجێ نیە
شادم كە تا دوا هەناسەش بە پێوەم

ئەو بەپیرەوەچوونی مردنە بەو هەموو رەهایی و راهاتن و لە سەرخۆییەوە مامەڵەیەكی زۆر جوامێرانەیە كە مردن ئەوەندەی تۆزقاڵێك هەست و دەروون و بیركردنەوە و لێكدانەوەی نەلەقاندووە. یان باشتر بیڵێم؛ قۆناغی دوای مردنی بەكۆتایی ژیانی نەزانیوە، لای وا نەبووە كە ئەمرێ و ئیتر هەموو شتێك كۆتایی دێت. لای وایە ژیان وەكو هەموو شتێكی زیندو لە گۆڕاندایە، دیالێكتە.. لای وایە مردن فه‌رمانێكە بە ئەنجامی ئەگەیەنێ و دوای بە ئەنجام گەیاندنیشی خەباتی هەر بەردەوامە..


ئەمڕۆ لێرەم و سبەی لە گۆڕێ
چش با ناویشم نەیەتە گۆڕێ
من بەڵێنی خۆم هەر ئەبەمە سەر
رێبازم لە نێو گۆڕیش نەگۆڕێ
لەو دنیایەش هەر پێشمەرگە و كادرم
كە هیچ نەبێ لەوەی ئێستا چاترم
لێرە خاوەن ئەزموونی رێ ی خەباتم
لەوێ لە نێو كوورەی شۆڕش ئاگرم

چونكە ئەگەر لای وابێ ئەمرێ و هەموو شتێك كۆتایی دێت ئەوسا ئەوەندە دەربەستی شتە وردەكانی دەوروپشتی و پێویستی رۆژانەی نابێ.. ئەوانەی مردن بەدوا قۆناغی خەبات و ژیان ئەزانن بە پێچەوانەوە سەیری شتەكان ئەكەن، دەست لە هەموو شتە وردو گەورەكانی ژیان ئەشۆن و ئەوەی لە بیریان ئەمێنێ و هەمیشە لەبەرچاویان ئەبێ، هەر مردنەو مردنەو مردن، كەچی حسێن مەولود، دەربەستی وردترین دیاردەی ژیانیەتی، بڕوانن چۆن باسی ژوورەكەی و باری خۆی دەكات:

بەرەو ژووری بەرەو ژووری سێدارە
ماندووی كردووم و شوێنەكەم شێدارە
كە نیشانەی پەشێوی پێوە شێوەم
ئەوە برینی ئەشكەنجەیە و جێ دارە !!

شەهید لە یەكێك لە نامەكانیدا دەڵێت؛ مردن ئەو شتە ترسناكە نییە كە "توقع" مان دەكرد هەروەها مەسەلەی "عقیدە" شتێك نییە بگۆڕێت، زەق زەق لە پەتەكە وردبیتەوە هێشتا پتر سوورئەبی لەسەر بیروباوەڕەكەت ئەگەر ئەو بیروباوەڕە "الحاد"یش بێت، من زۆر لە ماركسیزم گەیشتم كە بەچاوی خۆم ئەو هەموو بێتاوانەم دین هاتنەبەردەم پەتی خنكاندن.

چەرخی چەپ گەڕ


لەگەڵ خولانەوەی چەرخی زەمانە
بوو بە ئاگر لێم هەرچی هەمانە
ناوێرم نزیك هیچ كامیان كەوم
لێم حەرام بووە خۆراك و خەوم
ساڵان بە تەمای خۆشی ژیان بووم
بە هیوای خۆشی گەڵ هاوڕێ یان بووم
تەمام بوو كاتێك دەرچم لە زانكۆ
لە كوردستاندا بكەم هاتوچۆ
بچمە دیدەنی شار و دێهاتی
شادبم بە شادی گشت هاوڵاتی
تەمام بوو باوك و براو خزمانم
ئەركی هەموویان بخەمە سەر شانم
چاكەی رەنجدەران زۆریان دەمەوە
دەردی هەژارییان لە بیر بەرمەوە
بیانكەم بە خاوەن ماڵ و خۆشحاڵی
نەبینن چیتر رووت و رەجاڵی
ببمە خزمەتكار تا مردن بۆیان
ئەركێ بەرمە سەر لەجیاتی ئەوان
وام دەهاتە بیر ساڵێ لە ساڵان
گوزەرانی ماڵ چاك بكەم وەك ماڵان
ئەوەی پەنا بێت بۆ منی دەربەدەر
تاكە ماڵەكەی برای بیروباوەڕ
پێم وایە دەمرم دوا دیدەنیمە
بەجێ دەمێنێ هەرچی كە نیمە
رۆژێك دێ ئاسۆی رۆژهەڵاتی سوور
رووناكتر دەبێ و نزیك دەبێ، دوور.


(١٩٧٨) شەهید مەلاعەلی
كاتی پێشمەرگایەتی


نامەیەكی شەهید "مەلاعەلی" بۆ "ئەحمەد مەولودی" برای لە زیندانەوەو لەچاوەڕێی پەتی سێدارە..

برا شیرینەكەم ئەحمەد، لە ژووری خنكاندنەوە سڵاوی دەروونی بەكوڵت پێشكەش بێت هیوادارم لە خۆشیدا بیت، برا گیان من لە پێناوی ئازادی گەلدا بووم بە قوربانی ئا لەم كاتەشدا سەردار محمد و نهادم لە بیرە، وەسیەتم ئەوەیە هەمیشە سەریان لێ بدەی لە ماڵی محمد و سەردار، هەروەها هاوڕێ یەكم هەیە لەگەڵما لە ژوری  خنكاندنە و ئومێدی بە دەرچوون  هەیە ئەبێ هەمیشە سەری لێ  بدەی ناوی (غازی فاضل)ە و خەڵكی سەنگەسەرە بۆ ئەوەی بەچاوپێ كەوتنی تۆ منی بیربێتەوە ئومێدەوارم منی لە یاد بێت .برا گیان هەرگیز لە دایك و باوكم جیا نەبیتەوە و براكانم پێ بگەیەنە سڵاو و ڕێزم هەیە بۆهەموو هاوڕێ یان بۆ هەموو خزمان گەورە و بچووك پێ ی ناوێ خەفەتم بۆ بخۆن، مردن ڕێگای هەموو كەسە .ناوی شۆڕشگێڕانە بۆ منداڵەكانتان دابنێن. ئەو نوسینانەی بە جێ ماون بۆم چاپ بكەن بە تایبەتی شیعرەكان.
گەردنی هەموو كەسیش ئازاد بێ.

لە شەوی (22/23/7) كە ئەمشەوە
ماڵاوایی یەكجاری ئەكەین لەگەڵ ئەڵوەند عومه‌ر عەلی و عالی عالی حسێن

ئیتر خۆشیتان
برات حسێن(22/7/1979)

عەبدولكەریم مەولود، برای شەهید مەلا عەلی لە كورتەیەك بۆ چاپی چوارەم دیوانەكەی شەهید مەلا عەلی دەڵێت:
"ئەم هۆنراوانەی لەم دیوانە بچووكە پڕ واتایەدان هەموو دەزانن هۆنراوەی چ رۆژگارێكن! بەڵێ هۆنراوەی سەردەمێكن كە زۆربەی هەرە زۆری خەڵكی كوردستانیش ئەمڕۆژی ئازادیەیان بە مستەحیل دەزانی، بەڵام شەهید مەلا عەلی كە ئەوكات لە چاوەڕوانی مردنێكی گەورەی ناوەختدا بوو، هەمووكات پەتی سێدارەكە لەبەرچاوی رادەژا، بەپێچەوانەی ئەوانەوە، ئەمڕۆژی ئازادییەی لەبەرچاو بوو، دەیزانی كە گەلەكەی ئازادو سەربەخۆ دەبێت و مافی خۆی دەستێنێ، دەیزانی داگیركەران دەبەزن و ماكیان لەبن دەردێت، هاوڕێ و هاوسەنگەر و شوێن كەوتووانی خاكی داگیركراوی كوردستان لەدەست دوژمن دەردێنن و بۆ هەتا هەتایەش ناوی خۆی و هاوڕێ شەهیدەكانی لە مێژوودا هەر بەزیندوویی دەمێنێت، بۆیە دەڵێت:
 

لە بری بەرگی رەش سەرتاپا (خاكی)
لە بەركەن هەتا نامێنێ ماكی
ئیمپریالیزم و بازرگانی جەنگ
دەردەپەڕێنرێن بە لوولەی تفەنگ
وڵات جێ دێڵن دوژمنانی گەل
خۆری ئازادی هەڵدێ لە دەم كەل

ئەوكاتانەش بەردەوام بیری لەوە كردۆتەوە كە بە جۆرێكی تر لە پێناوی گەل و وڵات و داوا رەواكەیدا تێبكۆشێت، هەمیشە شیعرو نامەو راسپاردەی شۆڕشگێڕانەی نووسیوەو وەسیەتی كردووە دوای ئازادی چاپیان بكەن و بە دیاری بیدەن بە هاوڕێ و هاوسەنگەرانی .
ئێمەش ئەوەندەی بۆمان كرابێت و توانیبێتمان رێبازەكەیمان ون نەكردووەو راسپاردەكانیمان جێبەجێكردووە، ئەوە بوو كاك ئەحمەدی هاوزای كە نیوەی گیان و نیوەی لەشی ئەو بوو، ساڵی (١٩٨٢) لە شاخ بە هاوكاری چەند سەركردە و پێشمەرگەیەك و یەكێتی نووسەرانی كوردستان چاپی یەكەمی ئەم دیوانەی بەرهەمهێنا، بەپێی توانای دارایی ئەو سەردەمەی شۆڕش چەند ژمارەیەكی كەمی لێكەوتە بەردیدەی خوێنەران و تێكۆشەران و هاوڕێ و هاوسەنگەرانی و پێشمەرگە و شوێنكەوتووانی رێبازی كوردایەتی و رزگاری نیشتمان .
دوای ساڵی (١٩٨٢) لەبەر سەختی و دژواری رۆژگار و بارودۆخی ناجێگیریی سیاسی نەتوانرا جارێكی تر لە شاخ چاپ بكرێتەوە هەتا دوای راپەڕینی بەهاری ساڵی (١٩٩١) كە بەشێكی باشووری كوردستان لەدەست بەعسی داگیركەر رزگار كرا، لە دوای ئەوەش هەمیشە لە هەوڵدا بووین بۆ سەرلەنوێ چاپ كردنەوەی، بەڵام ئابڵۆقە ئابوورییەكان ناسەقامگیریی كوردستان و شەڕەكانی ناوخۆ و مەترسی دووبارە گەڕانەوەی رژێمی بەعس بۆ كوردستان و نەخۆش كەوتنی كاك ئەحمەد و چەند نەهامەتییەكی خێزان و بنەماڵەكەمان و كۆچی دوایی چەند كەسێك لە خێزانەكەمان، پێمان نەكرا دیوانەكە چاپ بكەینەوە ، هەتا ساڵی (١٩٩٧) دەزگای راگەیاندنی خاك و چاپەمەنی زاموا بەتابەتیش بەڕێز خاتوو "هێرۆ ئیبراهیم ئەحمەد" به‌تیراژی (٢٥٠) دانەیان بۆ بە چاپ گەیاندین كە بوو بە چاپی دووەم، ئەم چاپەیان دوای (١٥) پانزە ساڵ لە چاپی یەكەم كەوتە بەردیدەی خوێنەران. كە ئەم ژمارەیەش ئەوە نەبوو بكەوێتە دەست كەمێكیش لەوانەی بە دوایدا وێڵ بوون و نەتوانی چاوی خوێنەران تێر بكات.

ساڵی (١٩٩٨)یش، چاپی سێیەمیمان لەسەر ئەرك و تێچوونی خۆمان بە چاپ گەیاند كە تیراژەكەی (٥٠٠) پێنج سەد دانە بوو، ئەویشمان لەسەر وەسیەتی خۆی بە دیاری گەیاندە هاوڕێ و هاوسەنگەرانی و دڵسۆزانی ئەدەبی بەرگریی و كوردایەتی، ئەوەش ژمارەیەكی زۆركەم بوو بە بەراورد بەو خواستەی لەسەری بوو .هەتا ئێستا و بەردەوامیش كەسانێكی زۆر لە چین و توێژەكانی كۆمەڵگا بە تایبەت خوێندكاران و نەوەی نوێ داوای دیوانەكەی دەكەن، ئێمەش ئەوەندەی بۆمان بكرێت و بتوانین درێغی ناكەین و لە كۆششداین بۆ بە چاپ گەیاندنەوەی، كە هەر وشەیەكی كورد وتەنی گەوهەرێكە.
ئەمە ئەم جارەش دەكەوێتە بەردیدەی خوێنەران چاپی چوارەمیەتی، كە "مەڵبەندی رێكخستنی پێشمەرگەی" یەكێتی نیشتمانیی كوردستان، بەشی رووناكبیریی ئەرك و تێچوونی خستۆتە ئەستۆی خۆی، وەك وەفایەك بۆ گیانبەخت كردنی شەهیدو درێژە بەڕێبازەكەی، بەو هیوایەی بتوانێت كەمێك تامەزرۆی خوێنەرانی بشكێنێ .
لێرەشەوە بەناوی بنەماڵەكەمان و كەسوكاری شەهیدان و هاوڕێ و هاوسەنگەرانیەوە داوا لە مەكتەبی سیاسی و سەركردایەتی یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان و حكومەتی هەرێمی كوردستان دەكەین كە بتوانن یەكێك لە هیواو خۆزگەكانی بهێننەدی، جارێك بە ژمارەیەكی زۆر دیوانەكەی بۆ چاپ بكەن و پەیكەرێكی بۆ دروست بكەن و لە شوێنێكی شیاوی شاری سلێمانی بۆی دابنێن .
شەهید داوای پارە و سامان و پاداشتی بۆ باوك و برا و كەسوكاری نەكردووە، داوای كردووە دوای ئازادی هۆنراوەكانی بۆ بە چاپ بگەیەنن و لە یەكێك لە هۆنراوەكانیدا كە زۆر باوەڕی بە ئازادی دوای مردنی خۆی و ئەمەكی هاوڕێكانی هەبووە دەڵێت:

تا ئەوسا ناوی ئێمەش ئەمێنێ
پەیكەرمان خەڵكی تێ ی رادەمێنێ

ئێمە خۆزگە دەخوازین ئەو خواست و هیوایەی بێتەدی وەك وەفایەك بۆ ئازایەتی و نەبەزینی و گیانبەخشینی بۆ نەتەوەو نیشتمان و كوردو كوردستان، هەزاران سڵاو لەگیانی پاكت بەهەشت جێگەی هەمیشەیت بێت، پێشمەرگە شاعیر فەرماندە شەهید، مەلا عەلی.
___________

سەرچاوه‌كان

* (شیعرو هەڵوێست) تاكە دیوانی شەهید مەلا عەلی-یەو ساڵی(2011) لەلایەن لقی سلێمانی یەكێتی نووسەرانی كوردەوە چاپ و بڵاوكراوەتەوە، سوودێكی تەواوی لێوەرگیراوە بۆ ئەم بابەتە.
* پ.د. زاهیر لە تیف كەریم، ئەدەبی زیندان بەنمونەی دوا دەقی شەهید مەلا عەلی، سایتی خاك.
* هێمن مەحمود، مەلا عەلی، شاعیری مەرگ و عەشق... سایتی ماڵێك لە ئاسمان.
* نزار ناری، مانای ژیان لای شەهید مەلا عەلی، سایتی ئاوێنە.
* پێشەكی چاپی یەكەم دیوانی شەهید مەلاعەلی، ناوەڕاستی ئابی (١٩٨١) زینۆی سوور، محەمەدی حەمە باقی.
* مەلا عەلی (شاعیر) سایتی ویكپیدیا.
* مەلا عەلی  - Kurdipedia
_______________
 ئه‌م بابه‌ته‌ له‌ سایتی PUKmedia بڵاوبۆته‌وه‌.
كاوان ئەحمەد حه‌مە ساڵح هەڵەبجەیی، ئاماده‌ی كردووه‌.