محەمەد مەلا نەجم




مانگی(۹)ی ساڵی (۱۹۸٤) بەڕۆژێكی رەش ناسراوە، چونكـە هەڵـۆكەی سـۆران شێـرەكەی شۆڕشی نوێ، دای لەشەقەی باڵ و لە سلێمانی نیشتەوە..
لەوماوەیەدا دەیوویست هەناسەیەكی ئاسـوودەیی لەدوای داستانەكانی ساڵانی پێشمەرگایەتی، ماندووبوونی ئەو چیا بۆ ئەوچیا پشوویەك بدات، بەڵام مخابن حكومەتی بەعسی فاشیزم لەكاتی شەڕدا بەوهەموو بەهێزییەی خۆیان نەیانتوانی بەرامبەر بەو سەركردەیە بووەستنەوە. هەرشوێنێك و هەر شەڕێك ئەگەر شەهیدی سەركردە "ملازم سەید كەریم"ی تیابوایە بێدودڵی دوژمن ورەیان دادەبەزی و شكانیان مسۆگەربوو.
ملازم سەید كەریم، هەم پیاوێكی سیاسی و هەم پیاوێكی عەسكەری و هەم پیاوێكی كۆمەڵایەتی بوو، لەكاتێكدا دەمەوێت لەسەر ژیانی ئەو سەركردەیە بووەستم و بەدیداری ئەوانە شاد‌بم كە هاوڕێی پێشمەرگایەتی ئەو بوون، كە لێیان دەپرسم باسی داستانێكم بۆ بكەن كە سەید سەرپەرشتی كردبێ، لەدوای ئەوەندە ساڵ كە بەسەر شەهیدبوونیشیدا تێپەڕیوە، هەناسەیەكی قوڵدەدەن و هەندێكیان چاویان پڕدەبێ لە فرمێسك، ئەوجا بۆم باسدەكەن كە چەندە جوامێرو دڵسۆزو بوێرو پاكبووە.
بەتایبەت كاتێك "د. خدر مەعسوم" دەبینم كە ساڵانێكی زۆر لەگەڵ ملازم سەید كەریم-دا، بووە راستەوخۆ داوای لێدەكەم باسی سەیدمان بۆ بكات، ئەویش زۆر بەحەماسەت باس لە یەكێك لە داستانەكان دەكات كە ئەم سەرپەرشتی كردووە.
ئەگەر لەكاتی گێڕانەوەكەدا وەك من بتانبینیایە كە د. خدر چەند بەتاسەوە دەیگێڕایەوە، هەستت دەكرد تائێستا خەمێكی قووڵ بۆ لەدەستدانی سەید لەناخیدا دێت و دەچێ‌! ئیتر من لەوە تێدەگەیشتم ئاسان نییە بە هاوڕێ نزیكەكانی بڵێیت باسی یادەوەرییەكانی خۆیان و ملازم سەید كەریم-مان بۆ بگێڕنەوە، چونكە ئەو سەركردەیە ئەوەندە قارەمان و خۆشەویستبووە كەم كەس هەیە لەكاتی یادەوەرییەكاندا چاوانی پڕ نەبێت لە فرمێسك هەروەك د. خدر.
دوژمن هێرشی بهێنایە ملازم سەید كەریم، دەیووت:
"چ نییە."
ئەوەندە دوژمنی بچووك دەكردەوە واتدەزانی ئەوان هەر بەگاڵۆك هێرش دەیەنن! ئەو دەستەواژەیە لەناو ریزەكانی هێزی پێشمەرگەدا بووبووە وێردی سەر زمانیان و گەر بەرەوڕووی چالاكییەك بڕۆشتنایە یان زانیاری ئەوەیان ھەبوایە دوژمن  ھێرش دێنێ یەكسەر دەیانووت "چ نییە" مانای وایە دوژمن هیچ نییەو سەركەوتن مسۆگەرە.
"چ نییە"  حكومەتی بەعسی فاشیزمی تووڕە كردبوو، چونكە لەسەر بنەمای زانیاری زارەكی، لەڕێی جاسووسەكانیانەوە  چەندینجار بەرگوێیان كەوتبۆوە!
هەر بەرەیەكی شەڕ سەید سەرپەرشتی بكردایە، دوژمن بەو هەموو سەربازو گەلە جاشەوە هیچی پێنەدەكرا، كاتێك خەبەریان دەدا كە دوژمن وا هێرش دێنێت ئەویش هیچ خۆی تێكنەدەدا، زۆر لەسەرخۆو بەهێمنی دەی وت:
"چ نییە."
بەپێی ئەو رابردووە پاك و پڕ لە قارەمانێتییەی كە لە ژیانی سیاسی و پێشمەرگایەتیدا نواندوێتی، لەژیانیدا تەنها بیری لە دڵسۆزیی و درێژەدان بەڕێبازەكەی شەهیدان و رزگاربوونی گەلەكەی دەكردەوە، لەدوای (٣٨) ساڵ لە شەهیدبوونی، پرسیار لەهەركەسێك بكەیت یان باس لە چاكی و جوامێرییەكانی ئەو بكرێ، وادەزانن لەم چركەیەدا شەهید بووە.
هەربۆیە هەواڵگری سەربازیی رژێمی دیكتاتۆریی هەمیشە لەبۆسەدابوون سەید كەریم لەناوبەرن، لەوەوپێش بەچاوساغی و لەڕێی سیخوڕو جاشەكانەوە، چەندین پیلانیان بەكاردەھێناو رێكدەخست بۆئەوەی بیكوژن، بەڵام پێیان نەكرا، باشترین كات كاتی دانووستانەكەی ساڵی (١٩٨٤) بوو، چونكە هێزی پێشمەرگە لە پشوودابوو.
ئەو رۆژە رەشە قەت بیرناچێتەوە لەكاتی دانووستانی نێوان "یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان" و حیزبی بەعسی دیكتاتۆر، لە بازگەی تاسڵوجە دەكەوێتە بۆسەی دوژمنەوەو خۆی و فەرماندە "سەباح" و فەرماندە "نەهرۆ" شەهید دەبن.
گرنگە لە ساڵیادی سەیدو هەڤاڵەكانیدا چەند راستییەك هەیە بیڵێین، ئەو ساڵیادە تەنها بۆ ئەوە نییە رۆژێك یان چەند كاتژمێرێك یادیان بكەینەوەو تەواو، گرنگە یادی شەهیدان و یادی ملازم سەید كەریم و هاوڕێكانی ببنە وانە بۆئەوەی له ‌ساڵیادیاندا ئەگەر لەڕێبازەكەیان لامانداوە بگەڕێینەوە سەر رێبازەكەیان و بەڵێن بەڕۆڵەكانی شەهیدانمان و خانەوادەكانیان بدەین كە خیانەت لەڕێبازەكەیان نەكەین و بەگیانی ئەوێ رۆژێی شەهیدانمان درێژە بەڕێبازەكەیان بدەین و پارێزگاریی لە دەستكەوتەكانیان بكەین.
لەم ساڵیادەدا بەڵێن بەخانەوادەی سەركردەمان و سەرجەم شەهیدانی رێگای رزگاری خاكی كوردستان دەدەم تاكو لەژیاندامابم درێژەپێدەری رێبازی پاكی شەهیدان دەبم پارێزگاری دەكەم لە دەستكەوتەكانیان.